Pieken en dalen
Algemeen Duinenpraat“In Nederland zijn geen bergen, alleen maar heuvels”, lachte mijn oom toen ik hem als kind enthousiast vertelde over die grote ‘bergen’ die ik zag op onze vakantie in Zuid-Limburg. Als jongen opgegroeid aan de kust maakten deze Nederlandse bergen diepe indruk. Volgens de definitie van een berg moet deze zich 200 à 300 meter boven zijn omgeving verheffen. De Vaalserberg doet dat met maar liefst 322 meter. Geen bergen, maar in ieder geval telt Nederland dus één echte berg.
Nu terug naar de kust. Want ook in onze duinen zitten hoge pieken en diepe dalen. Althans: voor deze omgeving. Waar het achterland’van het Groene Hart overwegend vlak is vind je langs de kust soms ineens flinke ‘kuitenbijters’. Het Vlaggeduin, in Berkheide, net ten zuiden van Katwijk, spant de kroon. Met maar liefst 37 meter is dit het hoogste natuurlijke punt van Zuid-Holland. Bij helder weer heb je hier een geweldig uitzicht over de omgeving. De andere hoogste punten van Zuid-Holland, in de skyline van Rotterdam, zijn dan zelfs te zien. Wat bijvoorbeeld te denken van de Maastoren? Het Vlaggeduin steekt schraal af tegen deze reus van 178 meter. Toch blijft het bijzonder dat door het samenspel van wind en zand duinen van 30 meter en hoger kunnen worden gevormd.
Dalen
Trouwens, we moeten zeker ook de dalen niet vergeten. Zij zijn onlosmakelijk verbonden met de pieken, maar daarnaast ook van grote waarde voor veel planten en dieren die in de duinen leven. De omstandigheden in deze dalen zijn vaak weer heel anders dan op de pieken. Het grondwater is bijvoorbeeld veel dichterbij, waardoor hier planten groeien die juist van een beetje nattigheid houden.
Eigenlijk is het juist die afwisseling tussen de pieken en de dalen die van de duinen een systeem maakt met een hoge biodiversiteit, een grote verscheidenheid aan levensvormen. Allerlei soorten leefgebieden wisselen elkaar in de duinen in hoog tempo af. Is het je wel eens opgevallen dat de zuidhellingen, met veel zonlicht en warmte, veel schaarser begroeid zijn dan de noordhellingen, met minder zonlicht en koelte? Handig om jezelf te oriënteren als de batterij van je smartphone op is en je toevallig ook geen kompas bij je hebt.
Pieken en dalen. Zij bepalen het landschap in onze duinen. Misschien is dat wel de reden dat de duinen zo enorm worden gewaardeerd door ons én door al de planten en dieren die hier een plek vinden om te leven. Onze eigen ‘bergen’ zijn iets om trots op te zijn.
