Het ontstaan van villawijk De Zuid

Op de eerste foto ziet u een aantal mensen aan het werk in de duinen. Zo te zien zijn ze bezig met de aanleg van een straat in de duinen ten zuiden van Noordwijk aan Zee. Bij nadere beschouwing blijkt het hier te gaan om de aanleg van de Boerhaaveweg, gezien vanuit de Koningin Astridboulevard. Tot dat ogenblik waren de duinen nog ongerept en voor een ieder vrij toegankelijk. Ze vormden eigenlijk het verlengstuk van de Coepelduinen tot aan de Oude Zeeweg toe. Dat kon zo niet blijven, zo dacht men toen. 

Het begon met een toespraak van de burgemeester Pické in de gemeenteraad van februari 1882. Hij zei onder meer het volgende: “Reeds enige jaren is mijn aandacht gevestigd op de wenselijkheid om de duinen van Noordwijk aan Zee in exploitatie te brengen. In de zomer van het vorige jaar heb ik met een drietal Amsterdamse makelaars over deze zaak gesproken en na het terrein in ogenschouw genomen te hebben waren zij zeer ingenomen met een plan om een grote oppervlakte duingrond van het rijk aan te kopen, die in exploitatie te brengen door o.a. aan de zuidzijde van het dorp een of meer badhotels te stichten, voorts wegen door het duin aan te leggen om het terrein geschikt te maken tot het bouwen van villa’s. Ik stel voor Burgemeester en Wethouders te machtigen de betreffende grond van het rijk voor f 15.000 en de overdrachtskosten ter grootte van ca. 90 hectare aan te kopen. Verder is mijn voornemen, zodra naar mijn oordeel het tijdstip daartoe zal zijn aangebroken, zonder enige winst de gronden door te verkopen aan een maatschappij, die zich met het exploiteren der gronden zal belasten.” 

Pické wekte de indruk overtuigd te zijn van de goede afloop. Een raadslid vroeg welke garanties er waren om te voorkomen dat de gemeente enige schade zou lijden. Pické antwoordde dat hij zich persoonlijk voor alle schade verantwoordelijk zou stellen. Dit bleek voor de gemeenteraad voldoende te zijn om met het voorstel akkoord te gaan. De garantstelling van Pické bleek achteraf blufpoker. Gelukkig wist de gemeente de aangekochte gronden op 5 januari 1883 te verkopen aan de Maatschappij Noordwijk tot exploitatie van duingronden. Bij de officiële oprichting hiervan in maart 1883 ging de eerste schop in het maagdelijk duingebied. 

De burgemeester, als waarnemend directeur, gaf straatmaker Leendert Steenvoorden opdracht werkvolk te zoeken en te beginnen met de aanleg van een zeereep. Zoals de afbeelding al aangeeft is dit aardig gelukt en is men al bezig met de aanleg van de Boerhaaveweg. Daar bleef het echter niet bij, want de Maatschappij ging verder voortvarend aan de slag. Na de aanleg van de zeereep, de latere Koningin Astrid Boulevard, werden achtereenvolgens alle binnenwegen aangelegd naar het plan van architect Dirk Wattez, geïnspireerd door de Engelse landschapsstijl. Dit was van belang om alle bouwmaterialen op de diverse plaatsen van bestemming te kunnen brengen. 

Achtereenvolgens kwamen de eerste bebouwing van Huis ter Duin, een speelweide, een rustieke brug ter hoogte van de huidige Erasmusweg, een Laiterie en Villa Stirum aan de Prins Hendrikweg tot stand. De Maatschappij had nog plannen voor o.m. een schietbaan, een hertenkamp en een vakantiekolonie. Door geldgebrek moesten deze in de kast blijven liggen.