Afbeelding

Schaapherder, een verdwenen beroep?

Historie Van Dam tot Wurft

Bij een schaapherder denken we aan een eenzame herder op de grote stille heide in het midden of oosten van ons land. Toch hadden we hier in Noordwijk vroeger ook een heuse schaapherder en zelfs nu nog trekt er regelmatig een schaapherder met een grote kudde schapen door ons dorp om terreinen door schapen te laten begrazen. Dit laatste is duidelijk te zien op de meest recente foto.

De schaapherder, waar het nu om gaat, is Floris Alkemade. Hij werd geboren op 4 april 1850 en overleed op 24 maart 1927 op 78-jarige leeftijd. Hij woonde in de Pickéstraat 56. Aan de straat stond zijn woonhuis met daarachter een grote stal, waarin de schapen werden verzameld, nadat zij hun ronde hadden gedaan. Binnen mijn familie werd verteld, dat Floris 's morgens met zijn schapen vertrok vanuit de Pickéstraat en langs de destijds nog landelijke Vinkenlaan in de richting van Katwijk liep. Halverwege belandde hij op de Zwarteweg en bij Katwijk keerde hij weer via de duinen of langs het strand naar Noordwijk terug. Tegen het einde van de 19e eeuw liet Floris het hoeden van zijn schapen meestal over aan de herder J. Aanhane, die bij hem in dienst was
Op 14 december 1901 viel Aanhane van de zolder naar beneden, nadat hij vermoedelijk onwel was geworden. Hij overleefde de val niet. Deze gebeurtenis was voor Floris de aanleiding om zijn kudde van de hand te doen en zich geheel te richten op de bodedienst Met paard en wagen of met de motorschuit trok hij via Leiden naar Den Haag en omgekeerd. In het begin van zijn bodewerkzaamheden was hij nog in de Pickéstraat gevestigd, maar later verhuisde hij naar het Schie, waar hij zijn bodebedrijf voortzette. Zijn woonhuis, stal en hooischuur bleven voorlopig intact. Ik herinner mij nog, dat in de vijftiger en begin zestiger jaren in de voormalige schaapskooi Cor Zoet met zijn fietsenmakerij zat. Zo lieten we daar onze fietsbanden plakken voor f 0,50 per band, wat voor die tijd een aardig bedrag was. Een goede reden dus om zelf te leren plakken. In 1965 werden woonhuis, stal en hooischuur afgebroken en vervangen door een drietal woonhuizen. Daarmee verdween een markante plek, die zoveel herinneringen opriep aan dit unieke beroep. Floris ging naar de Schiestraat en breidde na de Eerste Wereldoorlog zijn wagenpark uit met een echte vrachtauto, die hij zelf bij de Forddealer in Voorburg ophaalde. De motorschuit werd verkocht, waarna hij nog twee Ford's kocht voor de verhuur. Naast zijn zoon Floris Petrus was ook de knecht Willem van Zaal in het bedrijf werkzaam. Later trouwde hij met een van de dochters van Floris Petrus. Na het overlijden van Floris Petrus in 1970 nam Willem de bodedienst over onder de naam Van Zaal. In de zestiger jaren werd het bedrijf verplaatst naar het industrieterrein 't Heen in Katwijk. Toch is de vroegere schaapherder niet geheel uit Noordwijk verdwenen. Tegen de zijgevel van het huis van de familie Alkemade aan de Oude Zeeweg, nog verre familie van Floris Alkemade, prijkt nog steeds de naam van 'Schaapherder' als een stille hommage aan deze bijzondere man.

Afbeelding

Uit de krant