Huis ter Duin anno 2016.
Huis ter Duin anno 2016.

Hoe Noordwijk zich als badplaats ontwikkelde

Historie Van Dam tot Wurft

Het jaar 1866 wordt als startdatum van de eerste bad activiteiten aangehouden, maar dit betekent niet, dat Noordwijk direct een bruisend badleven kende. Pas zo'n 15 jaar later kwamen de 'projectontwikkelaars' op de proppen.

De eerste bespreking vond plaats bij burgemeester Pické. Men besprak de mogelijkheid om de duinen te exploiteren en aan de zuidzijde één of meer badhotels te stichten, wegen aan te leggen en villa's te bouwen. Aan het Domeinbestuur werd vervolgens verzocht om de nodige duingronden te mogen aankopen. Daarna moest naast de goedkeuring van het Domeinbestuur ook nog de goedkeuring worden verkregen van de Gemeenteraad en de Provincie. Toen alle betrokken partijen hadden ingestemd met de aankoop en de prijs, konden de verlangde duinterreinen worden aangekocht. Na de aankoop werden de duingronden overgedragen aan een speciaal in het leven geroepen orgaan nl. de Maatschappij Noordwijk tot exploitatie van duingronden. Directeur van deze nieuwe instelling werd J.A. Bientjes, op dat moment nog leraar aan de Rijks HBS te Utrecht. Verder kwam er een Raad van Commissarissen, waarin onder andere zitting hadden burgemeester Pické en notaris Van der Schalk. Tuinarchitect Wattez maakte een eerste schets, waarin naast een uitgebreid wegenstelsel, de Laiterie, een hertenkamp, een weide en een zogenaamde rustieke brug tussen het hertenkamp en de weide waren opgenomen. Het hertenkamp kwam niet van de grond, de weide werd geen succes en de brug stortte na 15 jaar in onder hevig stormgeweld. Andere onderdelen van het plan bleken op den duur meer succes te hebben. Bientjes maakte aanstonds flink reclame, zoals o.a. in het blad Eigen Haard van oktober 1883. Daarin maakte hij de grootse plannen van Maatschappij Noordwijk bekend. Hij verzekerde dat de toekomstige toeristen verschoond zouden blijven van slampampers, jenever drinkende en lange pijpen rokende lieden. Ook de schoonvader van dichter Albert Verwey, dr. J. van Vloten, had zich al eerder in dit blad lovend uitgelaten over deze plannen, waarbij hij een historisch overzicht gaf van Noordwijk. Hij trachtte daarbij aan te geven, dat Noordwijk genoeg in huis had om zich tot een mondaine badplaats te ontwikkelen. Hij had er zelfs zoveel vertrouwen in dat hij een belangrijk bedrag stortte in het ontwikkelingsfonds. Het mocht echter niet baten, want de financiën bleken niet toereikend om al deze plannen geheel te realiseren. Er waren liefst meer dan 40 ontwerpen ingediend voor badhotels, promenades e.d. Er was slechts geld voor een bescheiden hotel met 30 kamers, dat de basis zou vormen voor het latere Huis ter Duin. Deze opzet bleek toch te gering om een behoorlijke exploitatie te ontwikkelen. Men bood na twee jaar dit badhotel te koop aan voor een bescheiden bedrag. De Duitse familie Tappenbeck bleek interesse te hebben. Een belangrijk punt was, dat inmiddels de stoomtramverbinding klaar was gekomen en dat hierdoor de gasten bijna vlak voor de deur afgezet konden worden. Verder begon hij dadelijk een belangrijke reclamecampagne, vooral gericht op de rijke en veelal adellijke Duitse en Oostenrijkse toeristen. Dat dit bleek te werken blijkt uit de verdere geschiedenis van Huis ter Duin en de invloed, die dit hotel op het Noordwijkse badtoerisme heeft gehad.

Schets uit het blad 'Eigen Haard'.

Uit de krant