Mossenseizoen
De herfst is van oudsher hét seizoen van de paddenstoelen. Menigeen trekt erop uit met de camera om de prachtige vruchtlichamen vast te leggen. Een enkeling waagt zich zelfs aan het eten van paddenstoelen. Waarbij de schertsopmerking rond paddenstoelen is: je kunt ze allemaal eten, maar sommige maar één keer. Persoonlijk ben ik van mening dat je ze beter kunt laten staan zodat er meer mensen van kunnen genieten.
Maar goed, deze column gaat eigenlijk over mossen. De herfst is wat mij betreft namelijk het seizoen van de mossen, veel meer nog dan dat van de paddenstoelen. Als alle grote kruidachtige planten klaar zijn met hun voortplantingsseizoen, dat opzichtige gedoe met bloemen, bijtjes en zaadjes, dan zijn de die hards van het duin aan de beurt: de mossen.
Mossen hebben vocht en wind nodig om zich voort te planten. En in de herfst vind je dat in overvloed. Als mossen vochtig zijn kunnen de zaadcellen van de mannelijke planten de eicellen van de vrouwelijke planten bereiken en vormen zich sporen. Bij droog weer worden die door de wind of door een herfststorm meegevoerd om elders weer een plekje te vinden om te groeien.
Mossen gaan sowieso op een bijzondere manier om met vocht. Ze nemen namelijk voedingstoffen en vocht op via hun blaadjes en niet via wortels. Je kunt dat zelf in de duinen zien als je op een droge dag langs het pad een bruin plakkaat mossen tegenkomt op een zuidhelling. Zo'n barre helling waar de wind vol op los gaat en in de zomer de zon stevig op kan branden. Op een dergelijke zuidhelling staat wat mij betreft de held onder de mossen: het groot duinsterretje. Bruin knisperend op droge dagen maar als je een klein beetje water op het mos sprenkelt, kleurt het onmiddellijk prachtig groen en komt de fotosynthese op gang.
In de herfst levert dat vooral prachtige beelden op als het licht over de hellingen strijkt. Vele tinten groen kleuren Nationaal Park Hollandse Duinen.
Het duinsterretje is zoals zijn naam al zegt een typische duinsoort.
En om deze soort en de vele andere bijzondere mossen te behouden is het van belang dat de duinen open blijven en niet vol groeien met stikstofminnende grassen en struiken.