Wilhelminastraat in de 19e eeuw

Elke maand stelt Kees Verweij voor het Genootschap “Oud Noordwijk” een stukje samen over oud en nieuw Noordwijk onder de naam “Van Dam tot Wurft”. In het Museum Noordwijk is van 15 apr 2022 tot 11 sept 2022 “Uit de schaduw van Max Liebermann, Leo Klein Diepeold”, te zien.

Hierboven zien we een foto van de Wilhelminastraat in de tweede helft van de 19e eeuw. Deze opname is genomen vanonder de kap van de molen De Eendracht, op de hoek van de Molenstraat en de Wilhelminastraat. De molen is bijna honderd jaar geleden afgebroken. De Wilhelminastraat is hier nog nauwelijks bebouwd en nog maar heel smal. Langs de straat loopt een smalle watering, die zijn oorsprong vindt in de duinen ten noorden van Noordwijk. Het is een onderdeel van de zogenaamde Dinsdagse Watering, die uitloopt in het Schie. Tot 1911 was dit gedeelte van de Dinsdagse Watering nog een open verbinding en heette het De Krocht. Vandaar dat de Wilhelminastraat tussen 1886 en 1902 de Krochtweg werd genoemd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog keerde deze naam weer terug, want de Duitsers hielden niet van namen van leden van ons vorstenhuis. Na 1911 werd De Krocht overkluisd en verdween daarmee letterlijk onder de grond. Dat deze watering werd overkluisd had te maken het feit, dat men steeds meer zijn afvalwater in deze watering loosde, waardoor behoorlijk wat stank ontstond. De molen, van waaruit deze foto werd genomen, kan bogen op een lange geschiedenis. Voordat deze molen in 1703 werd gebouwd stond hier al een oude houten molen, de zogenaamde Noordmolen. Oorspronkelijk was deze molen een korenmolen en lange tijd bleef dat zo. De naam van De Eendracht werd in 1868 aan deze molen gegeven toen Gerardus van Eeden en Gerardus van Konijnenburg deze molen kochten. In 1895 kwam de molen in het bezit van de familie De Groot, die er schelpen lieten malen tot 1922, toen de molen werd afgebroken. Men vond deze molen te gevaarlijk, zeker nadat een kleuter onder de heg was gekropen en door de wieken dodelijk verwond raakte. Even verder ziet men aan beide zijden van de weg nog open land, dat op dat moment nog veelal werd gebruikt voor de kruidenteelt. Dat veranderde in 1914 met de bouw van ht St. Jeroensgesticht. Het zou aanvankelijk een veel groter gebouw worden dan er oorspronkelijk stond. Nog niet de helft van het oorspronkelijke plan werd uitgevoerd vanwege gebrek aan geld. Daardoor bleef er meer ruimte over voor de tuin. Een ander deel van de tuin werd ingenomen door een bescheiden kopie van de Lourdesgrot in Zuid-Frankrijk. Deze grot werd gebouwd door een aantal Belgische vluchtelingen, die tijdens de Eerste Wereldoorlog naar Nederland waren gevlucht en onder meer in het St. Jeroensgesticht een tijdelijk onderdak vonden. Het voordeel van deze grot was, dat degenen, die geen gelegenheid of geld hadden om naar Zuid-Frankrijk af te reizen, toch op bedevaart konden. Het St. Jeroensgesticht werd in 1972 afgebroken, waarna een nieuw bejaardentehuis werd opgericht. Op de voorgrond links staan nog twee gebouwen, die ongeveer ten tijde van de bouw van de Wilhelminaschool in 1922 verdwenen. Inmiddels is deze school ook alweer verdwenen. In de loop van de eerste helft van de vorige eeuw raakte de Wilhelminastraat geleidelijk volgebouwd. Zo kwamen er de bloembollenbedrijven van Van Went en Van Bohemen. Verder ontstonden er het Bouwbedrijf van Beugelsdijk en het expeditiebedrijf van Kooyman en nog verschillende andere winkels en kleinere bedrijven. Deze bedrijvigheid is inmiddels verdwenen. De Wilhelminastraat is nu een rustige woonstraat.

Openingstijden van het museum zijn van dinsdag tot en met zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur, zondag van 12.00 tot 16.00 uur. Zie info op: www.museumnoordwijk.nl
telefoon: 071-361788