Afbeelding

Sancta Maria

Algemeen

Het waren de inspecteur van de Volksgezondheid en de Provinciale Staten van Zuid-Holland, die begin vorige eeuw constateerden, dat er in Zuid-Holland dringend behoefte bestond aan een inrichting voor katholiek geestelijk gestoorde vrouwen.

Vanaf 1914 konden er al mannen worden opgenomen in het St. Bavogesticht te Noordwijkerhout, maar voor vrouwen was er nog niets. Men verzocht de Congregatie van de Zusters van Liefde, gevestigd te Venray, de verantwoordelijkheid voor de bouw van een nieuw gesticht op zich te nemen. Dit verzoek werd ingewilligd en in 1925 kocht deze congregatie het huidige terrein ter grootte van 32 hectare aan de voet van de duinen van Jhr. Jan Hugo Gevers van Kethel en Spaland. Dit voormalige jachtterrein maakte vroeger nog deel uit van het kasteel Boekhorst, dat aan het begin van de 19e eeuw werd gesloopt. De Amsterdamse architect Jos Bekkers ontwierp het plan, dat in 1926 ter goedkeuring werd voorgedragen.

In de tweede helft van 1927 werd met de bouw van de paviljoens begonnen. In vlot tempo werd het ene na het andere paviljoen gebouwd en het gehele terrein gonsde van de grootscheepse bouwactiviteiten. De eerste patiënten kwamen in de loop van 1929 en voorrang werd gegeven aan hen, die afkomstig waren uit de provincie. Aanvankelijk heette het nieuwe instituut St. Maria Gesticht, maar om verwarring met andere instellingen te voorkomen werd het voortaan Sancta Maria genoemd. Vervolgens gingen de eerste opleidingen van start. Een plechtig gebeuren was de inwijding van de kapel op 30 juni 1930 door Deken Borsboom. Naast de zusters kwamen er ook steeds meer lekenverpleegsters, omdat het aantal verpleegden zeer sterk toenam.

Eind jaren '30 waren er meer dan 900 patiënten aanwezig. De oorlogsjaren betekenden een zware tijd. Eind 1941 kwamen de eerste Duitsers op het terrein en vorderden eerst het feestgebouw. In november 1942 kwam het algehele evacuatiebevel en moesten ruim 800 patiënten worden overgebracht naar Venray, Vught en Rosmalen. Vervolgens werden Sancta Maria en omgeving regelmatig getroffen door bommen, geëxplodeerde vliegtuigen e.d. In maart 1944 werd het gehele terrein tot spergebied verklaard en moesten ook de laatste bewoners Sancta Maria verlaten. Na de bevrijding kwamen de patiënten langzamerhand terug, nadat er heel wat materiële schade moest worden hersteld.

Later kwamen er andere inzichten en methoden, die soms tot wrijving en geschillen leidden, vooral bij de religieuzen, die meer vasthielden aan de vertrouwde behandelmethoden. Het aantal zusters nam geleidelijk aan af, totdat in 1970 het klooster werd gesloten en Sancta Maria verzelfstandigd werd. In 1988 werd nog grootscheeps het 60-jarig bestaan gevierd, bijna in de wetenschap, dat dit wellicht het laatste jubileum zou zijn. Begin deze eeuw werd na een periode van nieuwe inzichten en reorganisaties Sancta Maria gesloten. De overgebleven patiënten werden voor een deel overgebracht naar de St. Bavo te Noordwijkerhout.

Na enkele jaren van leegstand kwam er een projectontwikkelaar, die in de gebouwen en het bijbehorende terrein voldoende mogelijkheden zag om daar luxe appartementen en herenhuizen te realiseren en het geheel onder te brengen in een omvangrijk landgoedpark onder de vertrouwde naam.

Afbeelding

Uit de krant