Noordwijk's eigen kantongerecht

Tijdens de Franse overheersing aan het begin van de 19e eeuw kreeg Nederland naar Frans voorbeeld een geheel nieuwe bestuurlijke indeling. Zo werd Nederland o.a. ingedeeld in arrondissementen en kantons. Dit gold ook voor de rechtspraak, die over deze nieuwe bestuurlijke indeling werd verspreid.

Zo kreeg Noordwijk een eigen kantongerecht, maar dit betekende nog niet, dat dit kantongerecht in een speciaal gebouw werd gevestigd. De kantonrechter hield tot 1844 zitting in Het Hof van Holland aan de Voorstraat. Daarna werd recht gesproken in een kamer van het voormalige raadhuis aan de Van Limburg Stirumstraat, waar nu Fair Price gevestigd is. Met deze inwoning was het maar behelpen, maar in 1859 kwam daar een eind aan. Op de hoek Voorstraat/Zwanesteeg verscheen een statig gebouw met enkele cellen, dat als Huis van Bewaring dienst ging doen. Voor die tijd kwamen gevangenen terecht in de toren van de oude Jeroenskerk. Wie wel eens de toren van de Oude Jeroenskerk heeft beklommen, is onderweg ongetwijfeld de twee bedompte cellen tegengekomen, die zich halverwege de toren in de muren bevinden. Overigens betekende een eigen kantongerecht niet, dat Noordwijk en omgeving bekend stond als een gebied, waar de misdaad welig tierde. Per jaar werden er gemiddeld slechts zo'n 20 à 30 zaken behandeld, wat voor de toenmalige kantonrechter niet bepaald een zware belasting betekende. Toch heeft dit mooie gebouw niet zo lang als gerecht dienst gedaan. In 1877 werd van hogerhand bepaald, dat een aantal kantongerechten zou worden opgeheven, waaronder dat van Noordwijk. Zaken, die hierna volgden, werden voortaan behandeld binnen het kanton van Leiden. Het gebouw werd vervolgens intern verbouwd en geschikt gemaakt voor de functie van postkantoor. Dit nieuwe postkantoor heeft het hier ruim een eeuw volgehouden, totdat het in 1989 werd verplaatst naar een nieuw gebouw aan de Boekerslootlaan. Het postkantoor, zoals in 1879 opgeleverd, was een echt postkantoor. De postbeambten zaten veilig verscholen achter hoge loketten. De publieksruimte ademde een voorname sfeer door al het donkerbruine hout van de lambriseringen en de loketten. Tegenover de loketten stond een hoge brede lessenaar, waar men de brieven kon adresseren en ze verder voorzien van een postzegel. Bijzondere indruk maakte een donkerbruine aparte telefooncel aan de rechterkant van de publieksruimte. Zo nu en dan schoven daar personen in, die daar een telefoongesprek voerden. Dit ging vaak niet zomaar, want zo'n telefoongesprek moest je vaak aanvragen bij de telefoniste. Wanneer elders de gewenste verbinding tot stand was gebracht, werd je gewaarschuwd en kon je weer in de telefooncel plaatsnemen om het telefoongesprek te gaan voeren. In 1989 werd het postkantoor verplaatst naar de Boekerslootlaan. Enige tijd geleden werd ook hier het postkantoor gesloten, waarna het enige tijd aan kunstschilders ter beschikking werd gesteld. Binnenkort zal dit gebouw worden gesloopt. Dit laatste geldt niet voor het voormalige postkantoor aan de Voorstraat. Het werd eerst een huisartsenpraktijk. Toen deze praktijk het pand had verlaten vonden ook hier enige kunstschilders een tijdelijk onderkomen. Nu wordt dit pand door particulieren bewoond.