Lag Brittenburg voor Noordwijk?

Een poosje geleden kwam er een boekje uit onder de titel "Noordwijk aan de Rijn". Hierin werd verslag gedaan van een onderzoek naar de vroegere loop en uitmonding van de Rijn.

Tot dusverre werd algemeen aangenomen, dat de Rijn vrij dicht tegen Katwijk in zee uitmondde, maar het is ook denkbaar, dat de Rijn veel noordelijker in zee stroomde, ongeveer even ten noorden van de Willem van den Berghstichting. Dit kan betekenen dat de oude Romeinse vesting Brittenburg, waarvan wordt aangenomen dat zij aan de monding van de Rijn heeft gelegen, ook iets noordelijker en wel binnen de Noordwijkse gemeentegrenzen heeft gelegen. Zeker is dit allerminst, maar dat maakt het bestaan en de ligging van Brittenburg wellicht nog mysterieuzer. Brittenburg spreekt al eeuwenlang tot de verbeelding. Een Romeins kasteel aan zee; dat moet wel iets bijzonders zijn.

Volgens verschillende studies is het aannemelijk, dat er in onze buurt een Romeinse fortificatie heeft gelegen. De Rijn vormde immers de noordgrens van het Romeinse Rijk en die moest verdedigd kunnen worden tegen invallen van noordelijke stammen.

Na de val van het Romeinse Rijk rond 400 na Chr. werd het stil. Vermoedelijk raakte de burcht in onbruik en werd het geheel met opstuivend zand bedekt. Zo verdween Brittenburg onder nieuw gevormde duinen. Maar na een aantal eeuwen stopte de duinvorming en had de kust behoorlijk te lijden onder een sterke afslag. In het midden van de 16^e eeuw kwamen na een zware storm resten van Brittenburg weer onder het zand vandaan. Een zware tufstenen vierkante fundering met restanten van enkele halfronde hoektorens vertoonde zich midden op het strand en trok een geweldig grote belangstelling. Na enkele weken verdween deze ruïne weer onder water. In de tweede helft van de 16^e , de 17^e en tot aan het begin van de 18^e eeuw waren er bij extreem lage ebstand restanten van deze Romeinse burcht te zien.

Hoewel Brittenburg gedurende deze periode uitvoerig is beschreven en afgebeeld heeft dit toch niet tot een nieuwe ontdekking van deze burcht kunnen leiden. Het is overigens de vraag of er nog veel van deze burcht over is. Op verschillende prenten is te zien, hoe verschillende mensen met kruiwagens aankomen en de burcht beginnen te slopen. Tufsteen was een gewild bouwmateriaal en hier in het westen nauwelijks voorhanden. Verder waren er veel mensen die gingen schatgraven en met allerlei antieke voorwerpen weer verdwenen.

Een aantal vondsten in de vorm van munten, beeldjes, kruiken e.d. is op prenten afgebeeld. Helaas is niet te traceren waar al deze vondsten terechtgekomen zijn. Men heeft al enkele malen geprobeerd de juiste ligging van deze burcht in zee te vinden. Vermoedelijk ligt hij nu tussen 500 meter en 2 kilometer uit de kust en wellicht heeft men toch teveel in de richting van Katwijk gezocht. Zolang men deze burcht nog niet heeft gevonden blijft men speculeren. Er zijn er die het bestaan van Brittenburg ontkennen en alle verhalen, tekeningen en vondsten naar het rijk der fabelen verwijzen. Anderen zijn ervan overtuigd, dat er wel degelijk een grote burcht heeft bestaan, die wellicht met behulp van nieuwe technieken eens gelokaliseerd zal worden.

Het blijft een spannend verhaal, dat o.a. in 2003 heeft geleid tot de opvoering van een musical aan het strand onder de titel "Onderstroom, een verdronken geschiedenis rondom de Brittenburg".