Afbeelding

Muren

(V)is en (V)lees Katwijk Van Dam tot Wurft

Deze maand gedenken we de inval van de Duitsers op 10 mei 1940 en de bevrijding op 5 mei 1945. De periode van de Tweede Wereldoorlog heeft ook in Noordwijk zijn sporen achtergelaten. We hoeven hiervoor alleen maar te kijken naar een tweetal musea in Noordwijk, te weten het Engelandvaardersmuseum en het Atlantikwal museum, waarin deze periode uitgebreid te zien is.

Verder zijn er verschillende monumenten en gedenkstenen, opgericht om de verschillende inwoners van Noordwijk en strijders van elders te gedenken, die tijdens de oorlog zijn omgekomen. Ook namen van verschillende straten herinneren aan inwoners, die zijn omgebracht. Na zo'n twee jaar begonnen de Duitsers zich toch wel enige zorgen te maken over het verdere verloop van de oorlog. Vooral in Rusland en Noord-Afrika leden de Duitsers gevoelige verliezen en men vreesde, dat ook van de kant van het westen een invasie niet denkbeeldig was Het plan werd ontwikkeld om langs de gehele Atlantische en Noordzeekust een sterke verdedigingslinie aan te leggen, die een aanval vanuit zee zou moeten verhinderen. Dit werd de Atlantikwall, die langs de gehele kust van Zuid-Spanje tot aan Noord-Noorwegen ingrijpende veranderingen, maar ook verwoestingen aanrichtte. Zo ook in Noordwijk, waar op 20 november 1942 het eerste bevel tot sloop van een aantal panden werd gegeven. Het betrof allereerst het kasteel Leeuwenhorst aan de Gooweg; verder de boerderij van Th.Hoogeveen aan de Varkensboslaan en café Schoonzicht aan de Noordwijkerhoek. Op 3 februari 1943 volgden 13 panden in de Zuid, een aantal panden nabij het huidige Palaceplein, waaronder Im Weissen Róssl en hotel Oranje, en tot slot een zevental gebouwen aan de Astridboulevard en de Pickéweg, Niet veel later werd een gedeelte aan Zee ontruimd en moesten de bewoners elders nieuwe woonruimte zoeken. De Duitsers maakten hiervan handig gebruik door allerlei materialen uit deze panden te halen. Zo langzamerhand veranderde Noordwijk in een 'egelstelling'. De bevolking, die bij gevechtshandelingen grote risico's zou lopen, was zoveel mogelijk geëvacueerd. Op strand werden 5 rijen zware metalen palen op een onderlinge afstand van 5 meter neergezet en op de koppen daarvan werden zware landmijnen gemonteerd. Dit was de eerste linie, die een landing van de Geallieerde vloot moest verhinderen. In de duinen ontstond een netwerk van bunkers met geschutsopstellingen. Aan de landzijde werd van het water gebruik gemaakt om de Geallieerden buiten te houden. Dit gold met name voor de Katwijker Watering en de Leidse Vaart. Om een nog betere bescherming te bieden tegen een Geallieerde aanval werd aan de westzijde van Noordwijk aan Zee een grote zware muur neergezet van enkele meters dik en hoog. Op de foto, genomen ter hoogte van het vroegere hotel Hollander aan de Wilhelminaboulevard, is duidelijk te zien, dat het niet zo eenvoudig was hier over heen te komen. Het doet een beetje denken aan de voormalige Berlijnse muur, geflankeerd door dichtgespijkerde woonblokken. Na de oorlog heeft men deze muur onder de straat laten zakken. Daarna heeft zij slechts éénmaal haar nut bewezen, nl. tijdens de stormramp van 1 februari 1953. Zij bleek sterk genoeg om het zeewater buiten te houden.

Afbeelding

Uit de krant